29 sierpnia 2023 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Finansów z 2 sierpnia 2023 r., które przedłużyło termin do wpłaty przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych podatku należnego od dochodów z niezrealizowanych zysków. Uzasadnieniem nowelizacji jest konieczność wdrożenia orzecznictwa TSUE do polskiego systemu prawnego.

Czym jest exit tax w podatku dochodowym od osób fizycznych?

Exit tax to podatek od niezrealizowanych zysków. Dotyczy to podmiotów (osoby fizyczne i osoby prawne), które przenoszą składniki majątku poza granicę Polski – wówczas Polska traci prawo do opodatkowania ze zbycia tego składnika majątku w przyszłości. Samo przeniesienie majątku stanowi to, że nadal pozostaje on własnością tego samego podmiotu. Druga sytuacja ma miejsce wówczas, gdy polski płatnik zmienia swoją rezydencję podatkową i w związku z tym przeniesieniem miejsca zamieszkania do innego państwa, Polska nie może na tę jednostkę nałożyć podatku.Exit tax dotyczy jedynie transferów o wartości rynkowej 4 mln zł, natomiast limit nie będzie miał zastosowanie do zmiany rezydencji. Podatek exit tax jest pobierany w wysokości 19% lub 3% podstawy opodatkowania, który stanowi dochód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na podatnikach ciąży obowiązek składania deklaracji PIT-NZ lub PIT-NZS i zapłaty tego podatku do 7. dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym osiągnięto granicę 4 mln zł.

Exit tax, a orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE

Minister Finansów przedłużyło termin na opłacenie podatku od niezrealizowanych zysków o kolejne dwa lata, a mianowicie do 2025 roku. Wydanie tego rozporządzenia, które weszło w życie 29 sierpnia 2023 r., spotkało się z aprobatą Trybunału Sprawiedliwości UE. Wydłużenie czasu ma bowiem na celu ułatwienie podmiotom zapłaty podatku do momentu, w którym otrzymają środki pieniężne lub zdecydują się na nieodpłatne przekazanie majątku (najczęściej w formie darowizny). Akt prawny wpłynął więc korzystnie na sytuację podmiotów. Zmiana była długo wyczekiwana. Warto podkreślić to, że dzięki niej doprowadzono do usunięcia niezgodności z prawem wspólnotowym – m.in. ze względu na pobór podatku, który jest niezgodny z ogólną zasadą swobody przepływu osób, która jest w pełni ugruntowana w unijnym orzecznictwie.

Wejście w życie nowego rozporządzenia – skutki dla podatników

Podatek exit tax został wprowadzony w celu rekompensaty za utratę możliwości przez Polskę opodatkowania dochodów ze sprzedaży danego aktywa. Warto podkreślić, że przenoszona część majątku nie może zmienić właściciela, a podatek może obejmować zarówno majątek spółki, jak i majątek osobisty. Przedłużenie terminu na uregulowanie zobowiązania jest korzystne ze względu na ułatwienie utrzymania płynności finansowej. Ważne jest jednak to, aby podmioty zobowiązane do opłacenia podatku podjęły działania zmierzające do uregulowania należności.

Przepisy dotyczące opodatkowania niezrealizowanych zysków są skonstruowane w niewłaściwy sposób na tle prawa wspólnotowego. Przesunięcie terminu płatności na 2025 rozwiązuje wiele problemów, jednak tylko tymczasowo. Jest to rozwiązanie krytykowane w doktrynie, którym najprawdopodobniej polski ustawodawca w kolejnych miesiącach czy latach będzie zmuszony się zająć.